Bệnh Newcastle là một trong những căn bệnh virus truyền nhiễm rất nguy hiểm cho đàn gà, có khả năng bùng phát nhanh, làm giảm sản lượng trứng hoặc chết hàng loạt ở đàn. Để hiểu rõ cơ chế lây nhiễm, dấu hiệu nhận biết và chiến lược phòng - kiểm soát thiết thực để giúp bạn chủ động bảo vệ đàn, hãy tham khảo nội dung được Vemedim chia sẻ dưới đây.
Nguyên nhân gây bệnh Newcastle
Bệnh Newcastle (hay còn được gọi là gà rù, bệnh tân thành gà) là một bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm do virus gây ra, có thể khiến cả đàn gà chết hàng loạt trong thời gian ngắn. Căn bệnh này thường khởi phát đột ngột, lây lan nhanh như “cháy rừng”, gây tổn thất nặng nề cho các trang trại chăn nuôi, đặc biệt là khi không được phát hiện và xử lý sớm.
Bệnh Newcastle do virus Newcastle (NDV) gây ra - một loại virus RNA thuộc họ Paramyxoviridae. Virus này có thể gây bệnh ở hầu hết các loài gia cầm như gà, vịt, ngan, ngỗng, chim cút nhưng gà là đối tượng mẫn cảm nhất. Đặc biệt, virus NDV có sức đề kháng rất cao trong môi trường, tồn tại lâu trong phân, nước, thức ăn, hoặc chất độn chuồng. Nó có thể sống sót hàng tuần trong môi trường ẩm lạnh, khiến việc kiểm soát dịch trở nên khó khăn hơn nhiều.
>> Xem thêm:
- Bệnh Gumboro: Nguyên nhân, cách phòng - trị bệnh hiệu quả
- Gà thiếu Vitamin B2 (Riboflavin) và các hệ lụy về sau
Biểu hiện của bệnh Newcastle ở gà
Khi virus xâm nhập vào cơ thể gà, nó tấn công chủ yếu vào đường hô hấp, tiêu hóa và hệ thần kinh trung ương. Thời gian ủ bệnh thường kéo dài 3-5 ngày nhưng trong một số trường hợp có thể chỉ 2 ngày hoặc lâu hơn một tuần. Tùy vào mức độ độc lực của virus, bệnh có thể tiến triển ở ba thể chính: thể quá cấp tính, thể cấp tính và thể mạn tính. Cụ thể:
Thể quá cấp tính
Ở giai đoạn này, bệnh thường xuất hiện đầu tiên trong ổ dịch, tiến triển cực nhanh và khiến gà chết chỉ trong vài giờ. Người nuôi có thể nhận thấy các dấu hiệu sau:
- Gà ủ rũ, xù lông, đứng tách đàn.
- Lây lan nhanh, tỷ lệ chết có thể đạt 100% chỉ sau vài giờ.
- Ho, khó thở, phân có lẫn máu, đầu nghẹo sang một bên.
- Mào, tích sưng phù và tím tái do thiếu oxy.
- Triệu chứng thần kinh rõ rệt: đi đứng loạng choạng, mổ không trúng thức ăn, mất thăng bằng.
- Giảm đẻ mạnh, vỏ trứng mềm hoặc không có vỏ.
- Sốt cao 42,5-43°C.
Bệnh tích chủ yếu tập trung ở đường tiêu hóa với những vệt xuất huyết dọc ống ruột, dạ dày và hạch màng treo ruột. Ngoài ra, niêm mạc khí quản, mũi có dịch viêm và chấm xuất huyết nhỏ li ti.
Thể cấp tính
Đây là thể bệnh phổ biến nhất trong các ổ dịch Newcastle. Khi bệnh bùng phát, tốc độ lây lan cực nhanh, khiến người nuôi khó kiểm soát. Các dấu hiệu đặc trưng bao gồm:
- Gà sốt cao, bỏ ăn, giảm đẻ mạnh, trứng mỏng vỏ.
- Có biểu hiện nghẹo đầu, co giật, đi vòng tròn, mổ không trúng mồi.
- Tiêu chảy phân xanh loãng, mùi hôi, kèm tiếng ho khò khè.
- Tỷ lệ chết cao, có thể lên đến 80-100% nếu không điều trị kịp thời.
Thể mạn tính
Thể mãn tính thường xuất hiện vào cuối ổ dịch hoặc ở những con gà sống sót sau thể cấp tính. Gà ở giai đoạn này có các biểu hiện:
- Rối loạn thần kinh kéo dài, do virus đã gây tổn thương ở tiểu não.
- Gà đi xiêu vẹo, nghẹo đầu, mổ không trúng thức ăn, lâu dần dẫn đến chết đói.
- Gà mái giảm đẻ, trứng nhỏ và méo mó.
- Bệnh kéo dài nhiều ngày, thậm chí vài tuần.
Những con sống sót sau bệnh Newcastle thường chậm lớn, kém ăn, sức đề kháng yếu và gần như không còn giá trị kinh tế.
Điều trị bệnh Newcastle ở gà
Nếu phát hiện sớm, việc điều trị có thể giúp giảm tỷ lệ chết từ 5-20%, tùy thời điểm can thiệp. Các bước xử lý khi phát hiện bệnh:
- Cách ly ngay những con gà có dấu hiệu bệnh.
- Sử dụng kháng thể Newcastle cho cả đàn (theo chỉ định thú y). Sau 24-48 giờ, tỷ lệ chết sẽ giảm rõ rệt.
- Dùng thuốc trợ sức, trợ lực: điện giải, vitamin tổng hợp, men tiêu hóa bằng Vemedim Senarex, Vemedim Vime Tax T và IMMU booster.
- Phun sát trùng Vemedim BKC (GSGC) toàn chuồng 1-2 lần/ngày trong 3-5 ngày đầu.
- Giữ ấm và thông thoáng chuồng trại, tránh gió lùa, ẩm thấp.
Cần lưu ý rằng không có thuốc tiêu diệt trực tiếp virus nên mọi biện pháp điều trị chỉ nhằm tăng sức đề kháng, ngăn ngừa bội nhiễm và hỗ trợ hồi phục.
Phòng bệnh Newcastle cho gà
Do virus gây bệnh rất dễ lây lan và khó tiêu diệt nên phòng bệnh luôn là giải pháp hiệu quả và kinh tế nhất. Người chăn nuôi cần kết hợp vệ sinh chuồng trại, quản lý dịch tễ và tiêm phòng vaccine đúng lịch.
- Định kỳ phun thuốc sát trùng chuồng trại, dụng cụ, khu vực xung quanh.
- Rải vôi bột hoặc dùng men vi sinh trong chất độn chuồng để giảm ẩm và khí độc.
- Vệ sinh máng ăn, máng uống hằng ngày.
- Kiểm soát ra vào trại chặt chẽ, hạn chế người lạ và gia cầm hoang tiếp xúc.
- Cách ly gà mới nhập ít nhất 10 ngày trước khi nhập đàn chính.
- Tiêm hoặc nhỏ vaccin là biện pháp chủ động giúp tạo miễn dịch bền vững cho đàn gà.
- Bổ sung thuốc bổ trợ, tăng sức đề kháng (Vitamin, điện giải, B-Complex, men tiêu hóa,...) khi thời tiết thay đổi, gà bị stress,... để tăng miễn dịch tự nhiên.
Bệnh Newcastle là một trong những căn bệnh nguy hiểm và gây thiệt hại lớn nhất trong ngành chăn nuôi gà. Việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời, đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt quy trình phòng bệnh và tiêm vaccine định kỳ là chìa khóa giúp bảo vệ đàn gà, giảm thiểu thiệt hại và duy trì hiệu quả chăn nuôi bền vững. Nếu cần hỗ trợ thì bà con hãy hãy liên hệ với Vemedim để được tư vấn nhé!
