Cũng như bệnh đốm trắng (WSSV) và bệnh đầu vàng (YHV), bệnh đuôi đỏ hay Hội chứng Taura là một trong những dịch bệnh nguy hiểm đang đe dọa ngành nuôi tôm, đặc biệt trong các ao nuôi thâm canh, mật độ cao. Hãy cùng Vemedim tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu, cách ngăn ngừa và kiểm soát kịp thời để giảm nguy cơ gây tử vong hàng loạt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả kinh tế của người nuôi tôm.
Tác nhân gây Hội chứng Taura trên tôm
Bệnh tôm đuôi đỏ hay còn gọi là hội chứng Taura (TSV) là một trong những dịch bệnh nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp hiệu quả nuôi tôm thẻ chân trắng. Loại bệnh này chủ yếu xuất hiện ở các ao nuôi thâm canh, mật độ cao và thường tấn công tôm giai đoạn 14–45 ngày tuổi. Nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, TSV có thể gây chết tôm hàng loạt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và lợi nhuận.
Hội chứng Taura do virus TSV gây ra. Ban đầu, virus này được xếp vào họ Picornaviridae, nhưng đến năm 2005, đã được tái phân loại thuộc họ Dicistroviridae. Virus có hình cầu, đường kính khoảng 32 nm, cấu trúc nhân RNA và chủ yếu ký sinh trên tế bào biểu mô của tôm.
>> Xem thêm:
- Bệnh đốm trắng trên tôm – Nguyên nhân và cách điều trị
- Bệnh đầu vàng trên tôm – Nguyên nhân, cách phòng và xử lý
Triệu chứng Hội chứng Taura ở tôm
Tôm nhiễm TSV biểu hiện các dấu hiệu tương tự một số bệnh khác, như ăn ít, vỏ mềm, bơi lờ đờ, hay tấp mé. Tuy nhiên, hội chứng Taura có những biểu hiện đặc trưng theo từng giai đoạn:
Giai đoạn cấp tính
Đây là giai đoạn nguy hiểm nhất, tỷ lệ chết cao nhất, thường xảy ra 2–7 ngày sau khi tôm nhiễm virus:
- Đổi màu cơ thể: Tôm chuyển sang màu đỏ nhạt, rõ rệt nhất ở phần đuôi và các phần phụ như chân bơi, chân bò. Đây là lý do bệnh còn được gọi là “tôm đuôi đỏ”.
- Hoại tử cục bộ: Các mép chân bơi, chân bò và đuôi thường bị sưng, dày lên, có hiện tượng hoại tử nhẹ.
- Vỏ mềm, ruột rỗng: Tôm khó lột xác, vỏ mềm, ruột teo nhỏ, thậm chí rỗng. Khi lột xác, tôm thường chết ngay lập tức.
- Hành vi bất thường: Tôm bơi lờ đờ, ít di chuyển, dễ bị ép vào mép ao, ăn ít hoặc ngừng ăn hoàn toàn.
Ở giai đoạn này, nếu không can thiệp kịp thời, tỷ lệ chết khi tôm bị Hội chứng Taura có thể lên tới 40–90%, khiến thiệt hại kinh tế rất lớn.
Giai đoạn chuyển tiếp
Tôm sống sót qua giai đoạn cấp tính sẽ bước vào giai đoạn chuyển tiếp, lúc này virus vẫn tồn tại nhưng tôm bắt đầu phản ứng miễn dịch:
- Ăn uống và vận động bình thường hơn: Một số tôm có thể bắt mồi trở lại, nhưng vẫn yếu hơn tôm khỏe.
- Mềm vỏ và đổi màu nhẹ: Một số cá thể có vỏ mềm hoặc màu đỏ nhạt ở phần đuôi và chân nhưng không đồng đều.
- Xuất hiện đốm nâu, đen: Trên lớp vỏ kitin xuất hiện các vết đốm nhỏ màu nâu hoặc đen, là kết quả của quá trình miễn dịch của tôm chống lại virus. Các vết này không chỉ giới hạn ở đuôi mà có thể lan rộng ra chân bò, chân bơi và thân.
- Tốc độ tăng trưởng giảm: Tôm phát triển chậm hơn bình thường do năng lượng chủ yếu tập trung vào phản ứng miễn dịch thay vì sinh trưởng.
Giai đoạn này có thể kéo dài 5–10 ngày tùy điều kiện môi trường và mức độ nhiễm virus.
Giai đoạn mãn tính
Một số tôm sống sót qua hai giai đoạn trước sẽ bước vào giai đoạn mãn tính, khi virus vẫn tồn tại nhưng ảnh hưởng tới cơ thể đã giảm:
- Đốm đen trên vỏ nhiều hơn: Lớp vỏ kitin xuất hiện nhiều đốm đen hoặc nâu đậm hơn so với giai đoạn chuyển tiếp, chủ yếu ở các chi và đuôi.
- Hình thái gần bình thường: Sau vài lần lột xác, tôm bắt đầu trở lại màu sắc và cấu trúc bình thường, mặc dù vẫn mang virus trong cơ thể.
- Khả năng sinh trưởng và sinh sản: Tôm mãn tính vẫn có thể tiếp tục sinh trưởng nhưng tốc độ không đồng đều. Virus TSV không gây chết ngay nhưng có thể truyền sang tôm con nếu tôm bố mẹ mang mầm bệnh Hội chứng Taura.
Phòng ngừa và xử lý Hội chứng Taura
Do TSV là virus, hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Do đó, phòng bệnh tổng hợp là giải pháp quan trọng nhất:
- Chuẩn bị ao nuôi sạch sẽ, hạn chế xâm nhập của các loài giáp xác mang mầm bệnh.
- Lọc và xử lý nước kỹ lưỡng trước khi cấp vào ao nuôi.
- Sử dụng tôm giống sạch bệnh, có chứng nhận PCR âm tính với TSV.
- Cho tôm ăn đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin và khoáng chất bằng Anti Shock hoặc Herbal Pro để tăng sức đề kháng.
- Sử dụng vi sinh hỗ trợ môi trường ao, như Vemedim Bitech Yucca và Vemedim Aqua Bacillus để phân hủy mùn bã hữu cơ, hạn chế vi sinh vật có hại, cải thiện chất lượng nước.
- Theo dõi thường xuyên ao nuôi để phát hiện sớm dấu hiệu bất thường.
Khi phát hiện tôm nghi nhiễm Hội chứng Taura, cần xử lý môi trường nước ngay lập tức, nâng pH trên 8 vào buổi sáng và điều chỉnh khẩu phần ăn để giảm tôm lột xác. Tùy theo mức độ bệnh, bà con có thể thu hoạch sớm hoặc quản lý virus đến kỳ thu hoạch nhằm hạn chế thiệt hại kinh tế.
Hội chứng Taura (TSV) không đơn thuần là một mối lo nhỏ mà là một “quân địch” đáng gờm trong nghề nuôi tôm. Việc chủ động áp dụng biện pháp an toàn sinh học, quản lý ao nuôi chặt chẽ và lựa chọn giống sạch bệnh là chìa khóa để giảm thiểu rủi ro. Với sự đồng hành từ Vemedim, bà con nuôi tôm có thể nâng cao khả năng phòng dịch, bảo vệ đàn tôm và hướng tới một vụ nuôi ổn định, thành công. Để biết thêm chi tiết giải pháp phù hợp, hãy liên hệ với Vemedim để được tư vấn nhé!
