Giới thiệu
Bài tóm tắt lược dịch trong tạp chí allaboutfeed.net do Hein biên soạn (5/2020) với tựa đề “Mitigating virus in pig feed” viết về tình hình nhiễm virus bệnh trong thức ăn chăn nuôi. Đó là vào năm 2014, cộng đồng thú y Bắc Mỹ, cũng như các ngành công nghiệp thức ăn và thịt heo trên toàn thế giới, bắt đầu nhận ra rằng virus đang được lây truyền trong thức ăn.
Dịch tiêu chảy heo (PED) đã bùng phát ở Hoa Kỳ vào năm 2013 và đến tháng 1 năm 2014, căn bệnh này đã lan đến Canada. Tại đây, người ta đã phát hiện ra khá nhanh rằng dịch bệnh ở Canada có liên quan đến một thành phần thức ăn nhất định, từ cùng một nhà máy thức ăn chăn nuôi, và ngay sau đó một bài báo nghiên cứu đã được các nhà khoa học tại Trung tâm Bệnh động vật nước ngoài ở Winnipeg Manitoba công bố. Tiến sĩ Egan Brockhoff, bác sĩ thú y tại Dịch vụ Y tế Lợn Praeland ở Red Deer, Alberta và cố vấn thú y cho Hội đồng Thịt lợn Canada giải thích, và cho thấy mối liên kết là có thể,
Theo TS Dee cho rằng có nhiều loại virus còn tồn tại trong bột đậu nành thông thường, lysine hydrochloride, choline cloride, vitamin D và vỏ xúc xích thịt heo.
Sau đó là dịch tả heo châu Phi (ASF) xuất hiện và kể từ đó tại Mỹ, các TS Dee, Niederwerder, Jones và những người khác đã làm rất nhiều việc để xem xét làm thế nào mà virus có thể được gắn vào trong các thành phần thức ăn được vận chuyển trên toàn thế giới.
Những gì được phát hiện về virus trong thành phần thức ăn chăn nuôi
Trong số nhiều nghiên cứu khác, TS Dee (tại Dịch vụ Thú y Pipestone ở Minnesota) và các đồng nghiệp đã công bố một đánh giá vào năm 2018 về sự sống sót của virus ở gia súc trong các thành phần thức ăn chăn nuôi đã và vẫn được nhập khẩu hàng ngày vào Mỹ.
Nghiên cứu bao gồm các điều kiện vận chuyển xuyên biên giới được mô phỏng và 11 bệnh có ý nghĩa toàn cầu:
- Bệnh tay chân miệng
- Sốt heo cổ điển,
- Dịch tả heo châu Phi (ASF),
- Cúm A ở heo,
- Giả dại ở heo,
- NHiễm virus Nipah,
- Hội chứng hô hấp và sinh sản của heo (PRRS),
- Virus gây bệnh mụn nước ở heo,
- Virus gây viêm loét miệng,
- Bệnh do Circovirus ở heo type 2,
- Virus gây bệnh Vesicular Exanthema ở heo.
Đối với 6 loại virus, có thể sử dụng các chất thay thế có đặc tính di truyền và vật lý tương tự nhưng đối với các loại khác, phải sử dụng các loại virus thực tế. Tiến sĩ Dee nói “Chúng tôi phát hiện ra rằng nhiều loại virus còn tồn tại trong bột đậu nành thông thường, lysine hydrochloride, choline chloride, vitamin D và vỏ xúc xích thịt heo. Những kết quả này cũng hỗ trợ dữ liệu đã được công bố về nguy cơ vận chuyển PEDv trong thức ăn. Vào năm 2019, nhà khoa học của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, TS Gordon và các đồng nghiệp của bà đã công bố một bản đánh giá các nghiên cứu được công bố đến tháng 3 năm 2018 (bao gồm cả nghiên cứu của TS Dee và nhóm của ông) có tên là 'Vai trò của các thành phần thức ăn có nguồn gốc phi động vật trong việc truyền virus gây bệnh cho heo". Trong phân tích của họ, TS Gordon và nhóm của cô đã kết luận rằng trong khi một số câu hỏi quan trọng liên quan đến việc truyền virus heo qua thức ăn và các thành phần thức ăn đã được giải quyết, cần nghiên cứu thêm về cách truyền virus qua thức ăn cho heo trong điều kiện thực tế. Trên lưu ý đó, TS Dee và các đồng nghiệp của ông đang chuẩn bị công bố kết quả của một dự án nơi thử nghiệm khả năng sống sót của virus bằng cách đặt chúng vào thức ăn và lái thức ăn đi khắp đất nước trong 21 ngày để mô phỏng các điều kiện vận chuyển trong nước. Các virus được sử dụng ở bệnh PRRS, PED và Senecavirus A, các mầm bệnh mà chúng được phòng thí nghiệm của Dee chứng nhận để xử lý.
Nhận thức về cách thức virus tồn tại trong thức ăn
Do tất cả các nghiên cứu về sự sống sót và lây truyền virus trong thức ăn từ năm 2015, TS Brockhoff nói rằng ngành công nghiệp thức ăn và thịt heo thế giới đã nhận thức được làm thế nào mà virus có thể tồn tại và được vận chuyển trong tất cả các loại thành phần thức ăn khác nhau. Ông giải thích với các đồng nghiệp tại Hội đồng thịt heo Canada (CPC), rằng chúng tôi đã đến Cơ quan kiểm tra thực phẩm Canada (CFIA) với tất cả các nghiên cứu vào năm 2018 và chúng tôi đã làm việc cùng nhau để đưa ra những thay đổi về cách thức các thành phần thức ăn có nguy cơ cao như các loại ngũ cốc chưa qua chế biến, hạt có dầu cũng như các khô dầu có liên quan được sử dụng trong chăn nuôi đã được nhập khẩu vào Canada. Từ tháng 3 năm 2019, Canada đã thành lập các khu vực kiểm soát thứ cấp nhập khẩu và giấy phép nhập khẩu từ các quốc gia có ASF và CPC đã cung cấp các khuyến nghị về thời gian và nhiệt độ cho các nhà sản xuất. TS Dee rất vui khi thấy CFIA thực hiện nghiêm túc tất cả các nghiên cứu và đã đưa ra nhiều biện pháp. Ở đây, ngành công nghiệp thịt heo và công nghiệp thức ăn chăn nuôi đã áp dụng một số biện pháp tương tự, ông nói, nhưng tôi muốn thấy một chương trình phòng ngừa và kiểm soát do chính phủ quốc gia thực hiện để giải quyết sự hiện diện của bệnh virus và vận chuyển trong thức ăn, tương tự như những gì đang ở Canada.
Quản lý mối đe dọa ASF tiềm năng trong thức ăn
Cập nhật các biện pháp của Canada để nhập khẩu đúng thành phần thức ăn cho heo và trên một nghiên cứu có trụ sở tại Hoa Kỳ thành các chất phụ gia làm giảm bệnh cho heo.
Sử dụng phụ gia thức ăn để tiêu diệt virus
Dựa trên những phát hiện cho thấy sự sống sót của virus trong thức ăn, các nhà khoa học đã nghiên cứu khả năng của các chất phụ gia thức ăn để tiêu diệt virus. TS Dee và các đồng nghiệp tại Đại học bang South Dakota đã thực hiện một nghiên cứu về điều này vào năm 2019 nhưng nó vẫn chưa được công bố. Họ phát hiện ra rằng các chuẩn độ của bốn loại virus đã được thử nghiệm (Senecavirus A, PEDv, PRRSv và Bovine herpesvirus type 1) đã bị giảm do sự hiện diện của các chất phụ gia có chứa hỗn hợp acid béo chuỗi trung bình. Cụ thể, họ đã tìm thấy tác dụng chống virus mạnh từ một sản phẩm có chứa hỗn hợp acid hữu cơ và chất tương tự acid amin methionine (chất tương tự acid amin này, HMTBa và HMTBa-Ca, là chất phụ gia thức ăn được phép sử dụng ở EU). Vào đầu tháng 5, TS Dee và các đồng nghiệp của ông cũng đã đệ trình một nghiên cứu để công bố về tác dụng chống virus của các sản phẩm thương mại khác nhau trên Senecavirus A, PEDv và PRRSv trong thức ăn. TS Dee nói đã có một số loại sản phẩm. Một số có chứa acid béo chuỗi ngắn, trung bình và chuỗi dài, acid hữu cơ hoặc riêng lẻ hoặc pha trộn, và các loại tinh dầu. Rất nhiều sản phẩm này là sự pha trộn của nhiều thứ.
Thành phần thức ăn có nguồn gốc từ đậu nành bảo vệ virus
Nhìn vào tất cả các nghiên cứu đã được thực hiện, TS Dee nói rằng trên toàn bộ, các thành phần thức ăn có nguồn gốc từ đậu nành như bột khô dầu nành luôn được phát hiện là rất bảo vệ virus. Ông ta nói rằng chúng tôi không chắc là do hàm lượng protein cao hay đặc tính khác, nhưng ở Mỹ chúng tôi vẫn đang nhập khẩu bột khô dầu nành từ Trung Quốc, Nga và Ukraine, tất cả đều là những nước dương tính với ASF và thật điên rồ. Ở bất kỳ quốc gia nào có ASF dương tính, có khả năng lây nhiễm chéo thông qua những thứ như thức ăn tràn ra trên mặt đất và sau đó được múc lên và đóng gói. Nên dừng nhập khẩu thành phần đặc biệt đó từ các quốc gia đó hoặc một chương trình quốc gia như Canada có, nơi này sẽ được giữ trong khu vực an toàn được kiểm tra và xử lý, nên được đưa ra. Đúng thế, các nhà máy thức ăn chăn nuôi đang làm điều này nhưng chúng ta có thể chắc chắn rằng tất cả họ đang làm điều này, và một chương trình do chính phủ quốc gia lãnh đạo sẽ là tốt nhất. Theo quan điểm của TS Brockhoff, các nhà máy thức ăn chăn nuôi quan trọng nhất có thể làm gì để giảm nguy cơ lây truyền bệnh do virus qua thức ăn, khi có thể, để mua các thành phần từ các quốc gia bị nhiễm virus. Ông ta nói rằng ngay bây giờ, ngành công nghiệp thịt heo Canada phải nhập khẩu nhiều loại vitamin từ Trung Quốc vì chúng ta không thể mua chúng ở bất cứ nơi nào khác và đó là một thành phần rủi ro thấp về bệnh do virus, nhưng việc đóng gói cho bất cứ thứ gì cũng có thể là một rủi ro.
Làm thế nào để nhiều chất phụ gia ức chế virus
Các acid hữu cơ có thể ức chế trực tiếp hoạt động của virus, ví dụ bằng cách ngăn chặn biểu hiện gen. Chúng cũng có thể ngăn chặn virus bám vào bề mặt tế bào chủ. (Ở vi khuẩn, acid hữu cơ có thể xuyên qua màng và gây gián đoạn bằng cách thay đổi nồng độ của các nguyên tử tích điện) Các acid béo có thể ảnh hưởng đến lớp phủ virus, gây rò rỉ hoặc làm tan rã hoàn toàn lớp vỏ. Một số loại tinh dầu (ví dụ bạch đàn, cây trà và húng tây) có thể trực tiếp làm bất hoạt các phần tử virus tự do.
PGS Bùi Xuân Mến, Trung tâm RD Vemedim.
Tài liệu tham khảo
Hein, T. 2020. Mitigating virus in pig feed.
