Bệnh suyễn heo là một trong những bệnh đường hô hấp phổ biến ở heo, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất của đàn. Hiểu rõ nguyên nhân, cơ chế gây bệnh, triệu chứng và biện pháp phòng - điều trị là bước quan trọng để giảm thiệt hại kinh tế trong chăn nuôi. Bài viết của Vemedim sẽ cung cấp thông tin chi tiết về suyễn heo từ nguyên nhân, dịch tễ, cơ chế gây bệnh, đến phòng ngừa và điều trị, giúp bà con có thêm thông tin để chăm sóc đàn vật nuôi tốt nhất.
Giới thiệu chung về bệnh suyễn heo
Bệnh suyễn heo còn gọi là viêm phổi địa phương ở heo (Enzootic pneumonia) là một bệnh truyền nhiễm mạn tính gây tổn thương chủ yếu ở đường hô hấp, phổi. Bệnh phổ biến tại nhiều địa phương, dễ lây lan trong điều kiện chăn nuôi tập trung, ảnh hưởng lớn đến tăng trọng, tiêu tốn thức ăn và tỷ lệ hao hụt đàn heo.
Bệnh phổ biến nhất ở heo sau cai sữa (2-3 tuần), khi kháng thể mẹ truyền mất tác dụng. Mức độ bệnh nặng nhất thường xảy ra ở heo thịt 12-14 tuần tuổi, giai đoạn tăng trọng mạnh. Đường lây lan chủ yếu là qua không khí, dịch tiết mũi - họng, dụng cụ chăn nuôi, động vật trung gian hay từ heo nái truyền bệnh cho con.
>> Xem thêm:
- Bệnh Glässer ở heo - Triệu chứng, phác đồ điều trị hiệu quả
- Nguyên nhân, triệu chứng và phác đồ điều trị bệnh đóng dấu lợn
Nguyên nhân gây bệnh suyễn heo
Tác nhân chính gây bệnh ở heo là Mycoplasma hyopneumoniae - một loại vi sinh vật ký sinh ngoại bào đặc biệt nhỏ, không có vách tế bào, bám chặt vào lông nhung đường hô hấp của heo. Trong điều kiện chăn nuôi tốt, bệnh ít khi xuất hiện hoặc chỉ biểu hiện nhẹ.
Tuy nhiên, khi sức đề kháng của đàn heo yếu, vi khuẩn này thường mở đường cho các mầm bệnh cơ hội khác xâm nhập, tạo nên hội chứng hô hấp phức hợp (PRDC). Các tác nhân thứ phát thường gặp gồm:
- Haemophilus parasuis (gây bệnh Glasser’s)
- Pasteurella multocida (tụ huyết trùng)
- Streptococcus suis, E.coli
- Các virus như Swine influenza virus (SIV), Pseudorabies virus (PRV), PRRSV, PCV2…
Sau khi xâm nhập vào cơ thể, Mycoplasma hyopneumoniae bám dính lên lớp lông nhung (cilia) trong khí quản và phế quản heo. Vi khuẩn tiết ra độc tố làm phá hủy lớp lông nhung, khiến hệ thống tự bảo vệ của đường hô hấp bị tê liệt.
Triệu chứng lâm sàng của bệnh suyễn heo
Bệnh có thời gian ủ khoảng 7-14 ngày, thường tiến triển chậm và kéo dài. Tùy vào mức độ nặng, có thể chia thành thể cấp tính và thể mạn tính.
Thể cấp tính
- Thường gặp ở đàn heo mới mắc bệnh hoặc khi có sự bội nhiễm mạnh.
- Heo ho đột ngột, ho liên tục, đặc biệt khi vận động hoặc buổi sáng sớm.
- Khó thở, thở nhanh, đôi khi heo phải ngồi kiểu chó để thở, hóp bụng, há miệng hít khí.
- Một số con chảy nước mắt, nước mũi, sùi bọt mép, niêm mạc miệng và tai tái xanh do thiếu oxy.
- Thân nhiệt thường bình thường hoặc chỉ hơi tăng nhưng nếu có vi khuẩn kế phát thì sốt cao.
- Heo chết rải rác, chủ yếu ở đàn lần đầu nhiễm; nếu qua được giai đoạn này, bệnh thường chuyển sang mạn tính.
Thể mạn tính
- Đây là thể phổ biến và kéo dài trong các trại nuôi.
- Heo ho khan từng cơn kéo dài nhiều tuần, nhất là sau khi vận động hoặc thay đổi nhiệt độ.
- Khi ho, heo thường còng lưng, vươn cổ, cúi đầu để dễ long đờm.
- Thở khó, còi cọc, chậm lớn; nhiều con ăn uống kém, sụt cân rõ rệt.
- Ở heo trưởng thành, triệu chứng thường nhẹ, chỉ thỉnh thoảng ho.
Chẩn đoán và điều trị bệnh suyễn heo
Chẩn đoán bệnh dựa trên triệu chứng lâm sàng kết hợp bệnh tích mổ khám. Bao gồm:
- Lâm sàng: Heo ho đột ngột, kéo dài, thở khó, còi cọc.
- Mổ khám: Phổi viêm đối xứng, gan hóa, có ranh giới rõ.
- Xét nghiệm: Có thể sử dụng các phương pháp hiện đại như ELISA, miễn dịch huỳnh quang, hoặc phản ứng kết hợp bổ thể để xác định M. hyopneumoniae trong mẫu phổi.
Chú ý: Cần phân biệt với các bệnh hô hấp khác như APP (viêm phổi dính sườn), tụ huyết trùng, PRRS, cúm heo hoặc phó thương hàn.
Điều trị bệnh suyễn heo cần kết hợp vệ sinh chuồng trại, sử dụng thuốc kháng sinh và bổ trợ dinh dưỡng. Cụ thể:
Bước 1: Vệ sinh và sát trùng
Tăng thông thoáng chuồng, phun ANTISEP 3 ml/1 lít nước hàng ngày
Bước 2: Sử dụng thuốc
- Sử dụng Vemedim Doxy 50% bằng cách pha vào nước uống, 1g/50kg thể trọng liên tiếp 3-5 ngày.
- Hoặc tiêm Tyloket, tiêm bắp 3-5 ngày liên tiếp, 1 ml/15kg thể trọng/ngày.
Bước 3: Điều trị bổ trợ
- Trộn men sống BIOGREEN 1-3 kg/1 tấn thức ăn.
- Pha ESCENT L 1 ml/30-40 kg thể trọng uống.
- Pha GLUCO K,C 250 g/20 lít nước uống.
Cách phòng bệnh suyễn heo
Việc phòng bệnh đóng vai trò quan trọng hơn cả việc điều trị vì bệnh dễ trở thành mãn tính, ảnh hưởng lâu dài đến đàn heo. Phòng bệnh tập trung vào cải thiện điều kiện chăn nuôi, vệ sinh chuồng trại, dinh dưỡng hợp lý và tiêm phòng vaccine để hạn chế sự xâm nhập và lây lan của M. hyopneumoniae. Cụ thể:
- Vệ sinh chuồng trại, tránh ẩm ướt, duy trì nhiệt độ thích hợp.
- Tiêu độc hàng tuần, dụng cụ chăn nuôi rửa sạch và sát trùng.
- Phun sát trùng Vemedim Altacid định kỳ để tiêu diệt mầm bệnh ngoài môi trường.
- Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ, cân đối bằng Vemedim AD3E, Vemedim Anagin C hoặc Vemedim Aminovit.
- Heo mới mua cần cách ly tối thiểu 2 tuần trước khi nhập đàn.
- Sử dụng vaccine Biosuis M.hyo: 2 ml/con, tiêm 1 lần lúc 14 ngày tuổi.
Việc kết hợp vệ sinh chuồng trại, cải thiện môi trường nuôi, tiêm phòng vaccine và điều trị kịp thời sẽ giúp kiểm soát bệnh suyễn heo hiệu quả. Chăm sóc heo toàn diện không chỉ bảo vệ sức khỏe đàn mà còn nâng cao hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững trong chăn nuôi heo. Hy vọng nội dung bài viết giúp các bạn có thêm giải pháp để bảo vệ cho đàn heo, cần tư vấn thêm về phác đồ phòng và điều trị bệnh thì hãy liên hệ với Vemedim nhé!
