Trong chăn nuôi heo, dịch bệnh như phó thương hàn ở heo luôn là nỗi ám ảnh với người chăn nuôi bởi khả năng lây lan nhanh và tỷ lệ tử vong cao. Khi đàn heo xuất hiện các triệu chứng, việc nhận diện và ứng phó kịp thời là rất quan trọng. Hãy cùng Vemedim tìm hiểu chi tiết về các dấu hiệu cảnh báo, cách xử lý và biện pháp phòng ngừa hiệu quả dịch bệnh này để giúp đàn heo của bà con luôn khỏe mạnh ngay sau đây.
Nguyên nhân gây bệnh phó thương hàn ở heo
Bệnh phó thương hàn được gây ra bởi hai chủng vi khuẩn Salmonella choleraesuis và Salmonella typhimurium. Đây là các chủng vi khuẩn gram âm, dễ lây lan qua đường tiêu hóa, đặc biệt khi heo ăn phải thức ăn, nước uống hoặc tiếp xúc với chất thải có chứa mầm bệnh.
Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên heo con từ sau cai sữa đến khoảng 4 tháng tuổi là nhóm dễ mắc nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Vi khuẩn xâm nhập qua niêm mạc ruột, sau đó lan tới máu và các cơ quan khác như gan, lách, thận, gây ra nhiễm khuẩn huyết và tổn thương toàn thân.
>> Xem thêm:
- Bệnh giả dại ở heo - Nhận biết và xử lý, điều trị đúng cách
- Bệnh Circo virus trên heo - Nhận biết và xử lý kịp thời
Triệu chứng của bệnh phó thương hàn ở heo
Sau khi nhiễm vi khuẩn từ 2-7 ngày, heo bắt đầu có biểu hiện lâm sàng rõ rệt. Bệnh thường diễn biến theo hai thể chính là thể cấp tính và thể mãn tính, khác nhau về triệu chứng như sau:
Thể cấp tính
Thường xảy ra ở heo con hoặc heo mới cai sữa, bệnh khởi phát và tiến triển nhanh và gây chết chỉ sau 2-4 ngày kể từ khi phát bệnh, tỷ lệ tử vong gần 100% nếu không điều trị. Heo mắc bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng như:
- Sốt cao từ 41,5-43°C.
- Heo mệt mỏi, bỏ ăn và nằm một chỗ.
- Xuất hiện triệu chứng tiêu hóa: táo bón trong giai đoạn đầu, rồi chuyển sang tiêu chảy nặng với phân vàng có lẫn máu, mùi hôi tanh.
- Heo bệnh kêu rít do đau bụng, có thể nôn mửa, khó thở, chảy nước mũi, chảy dãi.
- Về cuối giai đoạn, xuất hiện các vết tụ huyết hoặc mảng tím xanh ở tai, bụng, đùi trong, do vi khuẩn phá hủy mạch máu.
Thể mãn tính
Xuất hiện ở heo trưởng thành hoặc heo thịt, thời gian bệnh kéo dài 2-4 tuần. Biểu hiện bệnh nhẹ hơn nhưng kéo dài. Bao gồm:
- Heo vẫn sốt 39-40°C.
- Heo kém ăn, chậm lớn, lông xù, gầy yếu, đôi khi có rối loạn hô hấp nhẹ như thở nhanh, ho nhẹ.
- Tiêu chảy kéo dài, phân có màu vàng hoặc đen, mùi thối khẳn.
- Thể mãn tính thường khiến heo còi cọc, giảm khả năng tăng trọng, gây thiệt hại kinh tế lớn dù tỷ lệ chết không cao.
Cách phòng bệnh phó thương hàn ở heo
Do bệnh lây qua đường tiêu hóa và có thể tồn tại lâu trong môi trường, việc phòng bệnh luôn hiệu quả hơn điều trị. Các biện pháp nên được thực hiện đồng bộ và thường xuyên, bao gồm:
- Thực hiện nghiêm an toàn sinh học: Chuồng nuôi cần khô ráo, sạch sẽ, mật độ vừa phải. Không để heo ăn thức ăn ôi thiu, nước uống bẩn hoặc tiếp xúc với phân, chất thải chưa xử lý.
- Khử trùng định kỳ: Dùng dung dịch sát trùng chứa iod, clorine hoặc hợp chất ammonium như Vemedim Altacid phun 1-2 lần/tuần trong khu vực chăn nuôi.
- Tiêm phòng vaccine Amolax: Tiêm đúng lịch, đặc biệt cho heo con sau cai sữa để tạo miễn dịch chủ động.
- Bổ sung men tiêu hóa, vitamin và khoáng bằng Vemedim AD3E, Vemedim Anagin C, Vemedim Aminovit: Giúp tăng sức đề kháng, ổn định hệ vi sinh đường ruột, hạn chế nhiễm khuẩn.
- Sử dụng kháng sinh phòng bệnh hợp lý: Khi có nguy cơ cao, có thể trộn kháng sinh phổ rộng liều thấp vào thức ăn trong 5-7 ngày nhưng cần tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ thú y để tránh kháng thuốc.
Phác đồ điều trị bệnh phó thương hàn ở heo hiệu quả nhất
Khi phát hiện đàn heo có dấu hiệu bệnh, cần cách ly ngay con bệnh và xử lý toàn chuồng bằng thuốc sát trùng mỗi ngày. Dưới đây là các phác đồ
điều trị tương ứng từng trường hợp bệnh:
Phác đồ 1: Dành cho heo con hoặc thể cấp tính
- Kháng sinh: Tiêm các hoạt chất nhóm fluoroquinolon (enrofloxacin hoặc norfloxacin) theo liều 5-10 mg/kg thể trọng, có thể nhắc lại sau 72 giờ nếu bệnh nặng.
- Hỗ trợ tiêu hóa: Trộn men tiêu hóa hoặc chế phẩm hấp phụ độc tố vào thức ăn, dùng liên tục 3-5 ngày để ổn định đường ruột.
- Tăng sức đề kháng: Tiêm bổ sung glucose - vitamin C - khoáng tổng hợp - vitamin nhóm B trong 3-5 ngày giúp hồi phục nhanh.
Phác đồ 2: Dành cho heo thịt hoặc thể mãn tính
- Kháng sinh: Dùng nhóm amoxicillin hoặc trimethoprim - sulfamethoxazole, tiêm hoặc trộn thức ăn trong 5 ngày liên tiếp.
- Chăm sóc hỗ trợ: Cung cấp nước sạch, thức ăn dễ tiêu, duy trì nhiệt độ chuồng ổn định, tránh stress.
- Bổ sung dinh dưỡng: Dùng men sống, vitamin C và chất điện giải Vemedim Electrosol liên tục để phục hồi chức năng gan, ruột.
Phác đồ 3: Dành cho đàn có nguy cơ lây lan diện rộng
- Kháng sinh phổ rộng kết hợp: Có thể phối hợp tetracycline hoặc chloramphenicol thế hệ mới (theo hướng dẫn bác sĩ thú y).
- Điều trị hỗ trợ: Dùng dung dịch bù nước và điện giải đường uống (ORS), kết hợp thuốc hạ sốt, chống viêm Vemedim Analgindex.
- Phòng tái phát: Sau điều trị, cần duy trì bổ sung men lactic và vitamin trong khẩu phần ít nhất 7-10 ngày để ngăn tái nhiễm.
Phó thương hàn ở heo là một trong những nguyên nhân gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng trong chăn nuôi. Do bệnh lây lan nhanh và tỷ lệ tử vong cao, người chăn nuôi cần chú trọng các biện pháp phòng ngừa, cần chẩn đoán sớm, cách ly kịp thời và áp dụng đúng phác đồ điều trị khi phát hiện heo bệnh để bảo vệ đàn. Vemedim luôn sẵn sàng đồng hành với bạn trong hành trình bảo vệ và chăm sóc đàn heo, hãy liên hệ nếu bạn cần hỗ trợ.
