Với tổng đàn hơn 550 triệu gia cầm và hơn 900 loài chim hoang dã, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có nguy cơ cao về bùng phát dịch cúm gia cầm. Đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và gia tăng giao thương, nguy cơ dịch bệnh ngày càng hiện hữu.
Trước thực trạng này, sáng ngày 21/6/2025, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kỹ thuật Thú y Việt Nam đã tổ chức hội thảo kỹ thuật chuyên đề “Thực tiễn về cúm gia cầm: Cập nhật tình hình dịch tễ, chẩn đoán và các giải pháp ứng dụng trong chăn nuôi”. Sự kiện thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia đầu ngành, nhà quản lý và đại diện các doanh nghiệp, cơ sở chăn nuôi trên cả nước.
VIỆT NAM TRONG “VÀNH ĐAI CÚM” CHÂU Á – THÁI BÌNH DƯƠNG
Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Thị Hương – Chủ tịch Hội Thú y Việt Nam cho biết, trong hơn 20 năm qua, Việt Nam liên tục đối mặt với các chủng cúm gia cầm độc lực cao như H5N1, H5N6, H5N8. Dù công tác phòng chống dịch đã có nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên, nguy cơ tái bùng phát vẫn luôn rình rập do điều kiện chăn nuôi dày đặc, thời tiết thuận lợi cho virus phát triển, và ý thức phòng dịch chưa đồng đều.
Bên cạnh các biện pháp an toàn sinh học, tiêm vaccine phòng bệnh là yếu tố then chốt nhằm bảo vệ đàn gia cầm và đảm bảo hiệu quả chăn nuôi.
THIỆT HẠI NGHIÊM TRỌNG NẾU DỊCH BÙNG PHÁT
Theo số liệu từ Cục Chăn nuôi và Thú y, trong giai đoạn 2019 – 4/2025, cúm gia cầm đã xuất hiện tại 358 xã trên toàn quốc, buộc phải tiêu hủy trung bình hơn 240.000 con gia cầm mỗi năm. Trước đó, đợt bùng phát nghiêm trọng từ 2003–2006 từng khiến Việt Nam tiêu hủy hơn 45 triệu con, thiệt hại lên tới 248 triệu USD.
Đáng lo ngại hơn, một số chủng virus cúm gia cầm như A/H5N1 còn có thể lây sang động vật hoang dã, từng được phát hiện trên hổ, sư tử và báo đen tại các cơ sở nuôi nhốt ở Long An và Đồng Nai vào năm 2024.
NHỮNG "LỖ HỔNG" CẦN ĐƯỢC KHẮC PHỤC
PGS.TS Nguyễn Văn Giáp (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) chỉ ra rằng, việc áp dụng an toàn sinh học hiện nay vẫn chưa đồng bộ. Nhiều hộ nuôi nhỏ lẻ còn xem nhẹ việc khử trùng, kiểm soát ra vào hoặc thay giày dép khi tiếp xúc với vật nuôi. Công tác tiêm phòng vaccine cũng gặp khó khăn do sự đa dạng của vaccine trên thị trường và thiếu đồng nhất trong lịch tiêm.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khiến vaccine không đạt hiệu quả gồm: tiêm sai thời điểm khi kháng thể mẹ còn cao, lựa chọn sai chủng vaccine, hoặc hệ miễn dịch vật nuôi bị suy giảm do stress, độc tố, hoặc nhiễm virus khác.
HƯỚNG ĐẾN CHIẾN LƯỢC “ĐÚNG CHỦNG – ĐÚNG LÚC – ĐÚNG CÁCH”
Để kiểm soát dịch cúm gia cầm hiệu quả, các chuyên gia nhấn mạnh cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp:
- Tăng cường an toàn sinh học: Thiết lập hệ thống cách ly giữa các khu vực chăn nuôi, xử lý chất thải đúng quy trình, đảm bảo TĂCN không nhiễm mầm bệnh.
- Nâng cao hiệu quả tiêm phòng: Lựa chọn vaccine có kháng nguyên phù hợp với chủng virus lưu hành tại địa phương, tiêm đúng lịch và đúng kỹ thuật. Cần lưu ý các yếu tố ảnh hưởng như kháng thể mẹ và khả năng đáp ứng miễn dịch của vật nuôi.
- Ứng dụng kỹ thuật hiện đại trong chẩn đoán: RT-PCR hiện là phương pháp chẩn đoán cúm gia cầm nhanh, chính xác và đặc hiệu cao. Ngoài ra, kỹ thuật phân lập virus và giải trình tự gen giúp xác định chủng virus để phục vụ công tác nghiên cứu và phòng bệnh.
- Giám sát dịch tễ chủ động: Tăng cường năng lực xét nghiệm tại các vùng có nguy cơ cao như Đồng bằng sông Cửu Long và miền Trung, kịp thời khoanh vùng và xử lý khi phát hiện ổ dịch.
PGS.TS Nguyễn Văn Giáp cũng nhấn mạnh vai trò của công nghệ trong giám sát dịch, quản lý hành vi chăn nuôi theo thời gian thực nhằm nâng cao ý thức tuân thủ của người nuôi.
LAN TỎA KIẾN THỨC, BẢO VỆ NGÀNH CHĂN NUÔI
Kết thúc hội thảo, TS. Nguyễn Thị Hương gửi lời cảm ơn đến các đơn vị đồng hành, các chuyên gia, kỹ thuật viên, và bộ phận hậu cần đã góp phần vào thành công của sự kiện. Bà bày tỏ kỳ vọng rằng những kiến thức và kinh nghiệm chia sẻ tại hội thảo sẽ tiếp tục được lan tỏa và ứng dụng thực tiễn, góp phần kiểm soát tốt cúm gia cầm, hướng tới một nền chăn nuôi an toàn, bền vững và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Trần My
Nguồn: Nhachannuoi.vn
