Giới thiệu
Thuốc kháng sinh có thể là một thành phần quan trọng trong quản lý chăn nuôi, tuy nhiên phải cẩn thận để bảo vệ hiệu quả của các công cụ này. Các giải pháp dinh dưỡng hiệu quả có thể được kết hợp để giảm sự phụ thuộc vào kháng sinh ở trang trại.
Bài tóm tắt lược dịch trong tạp chí allaboutfeed.net do Mark Martinez biên soạn với tiêu đề “Nutrition:The first line of defence” viết về giải pháp dinh dưỡng trong việc áp dụng các sản phẩm carbohydrate tinh chế từ nấm men trong dinh dưỡng vật nuôi. Đó là các phụ gia thức ăn không kháng sinh, đóng vai trò như các prebiotic nuôi lợi khuẩn, có ảnh hưởng tích cực đến đáp ứng miễn dịch, sức khỏe vật nuôi. Nội dung các phần bài viết được trình bày dưới đây.
Giải pháp sử dụng carbohydrate chức năng
Các nhà nghiên cứu tiếp tục điều tra và tinh chỉnh các giải pháp dinh dưỡng cho người chăn nuôi gia cầm và gia súc để có ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe và bảo vệ động vật và giảm sử dụng kháng sinh tại trang trại. Các carbohydrate chức năng được tinh chế (Refined Functional Carbohydrates, RFCs) là giải pháp dinh dưỡng cơ sở, có thể giúp cung cấp một nền móng khỏe mạnh cho vật nuôi. Các RFC là những thành phần được thu hoạch từ các tế bào nấm men (S. cerevisiae) bằng cách sử dụng các enzyme đặc hiệu trong quá trình sản xuất để đảm bảo mức hữu dụng sinh học và tính đồng nhất cao. Quá trình thủy phân enzyme có sở hữu độc quyền này sinh ra các Mannan oligosaccharide (MOS), Beta glucans (1,3-1,6) và D-Mannose.
Những hợp chất này hiện diện tự nhiên trong tất cả các tế bào nấm men, nhưng không có hữu dụng sinh học dễ dàng. Phương pháp xử lý được sử dụng để tinh chế các tế bào nấm men ảnh hưởng đến kích thước và cấu trúc của các thành phần được giải phóng này, từ đó ảnh hưởng đến tính khả dụng sinh học và chức năng. Nghiên cứu cho thấy mỗi RFC có một chế độ hoạt động và kết quả cụ thể khi được cho một số loài vật nuôi ăn, bao gồm bò sữa, bò thịt và gia cầm. Các RFC cũng đã được chứng minh là có ảnh hưởng tích cực đến đáp ứng miễn dịch của những heo con.
Các RFC là chất phụ gia thức ăn không kháng sinh có thể giúp cung cấp một cơ sở lành mạnh cho sự phát triển của vật nuôi. Về bản chất, các RFC hoạt động như một prebiotic bằng cách nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi được tìm thấy trong ruột trong khi ngăn chặn các vị trí gắn kết bởi các mầm bệnh. Thêm các RFC vào khẩu phần của vật nuôi trong suốt vòng đời của chúng có thể giúp cải thiện chức năng miễn dịch bằng cách cung cấp cơ chế bảo vệ chống lại vi khuẩn gây bệnh. Do đó, các RFC có thể giúp duy trì sức khỏe đường ruột, sức khỏe tổng thể vật nuôi và tăng cường đáp ứng miễn dịch. Vì các thách thức gây bệnh rất khó dự đoán, việc cho ăn RFC có thể hoạt động như một tuyến phòng thủ đầu tiên khi các thách thức này xảy ra.
Làm giảm những thách thức bệnh tật
Nghiên cứu chỉ ra rằng các RFC được chứng minh là làm giảm tỷ lệ mắc, mức độ nghiêm trọng và thời gian mắc bệnh ký sinh gây ra bởi ký sinh trùng Cryptosporidium parvum, nguyên nhân hàng đầu của chứng tiêu chảy ở bê non, nguyên nhân suy sụp của các nhà sản xuất sữa, bất kể vị trí hiện trường (Hình 1). Các RFC cũng đã chỉ cho thấy là có hoạt tính kháng lại cầu trùng Eimeria, một sinh vật gây tai họa tiêu chảy khác ở những loài khác.
Các RFC liên kết với các thụ thể của động vật nguyên sinh Cryptosporidium (và các mầm bệnh khác) và ngăn chúng bám vào thành ruột và gây bệnh. Các sinh vật này sau đó vượt qua vô hại thông qua hệ thống tiêu hóa. Điều này hỗ trợ trong việc phá vỡ vòng đời mầm bệnh và giúp giảm tỷ lệ tái nhiễm. Ngoài ra, các RFC có thể liên kết hoặc ngưng kết với một số mầm bệnh vi khuẩn và ngăn chặn sự xâm nhập của mô kết tràng của bò bằng nhiều loại (serovar) khác nhau của E. coli và Salmonella enterica. Hơn nữa, một nghiên cứu cho thấy bê con vỗ béo vào chuồng vỗ béo được ăn các RFC được yêu cầu điều trị bằng kháng sinh ít hơn do bệnh hô hấp ở bò (BRD) giảm rõ rệt, một lợi ích sức khỏe quan trọng đối với người chăn nuôi bò thịt.
Khả năng của các RFC ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe động vật giữa các loài là rất đáng chú ý. Ví dụ, một nghiên cứu được thực hiện tại Đại học bang North Carolina cho thấy tỷ lệ nhiễm Salmonella manh tràng ở gà đẻ giống được cho ăn khẩu phần đối chứng (không chứa bất kỳ RFC nào) là 71,4%. Trong khi đó, tỷ lệ nhiễm Salmonella phân ở gà mái được nuôi bằng khẩu phần có RFC là 0%.
Hơn nữa, khi gà thịt là con của những mái này được cho ăn cùng khẩu phần như với bố mẹ (gà giống), gà thịt của khẩu phần RFC cũng không có dấu hiệu về Salmonella manh tràng. Tuy nhiên, 12,5% manh tràng của con cái gà thịt có Salmonella khi không được cho khẩu phần có chứa RFC. Các kết quả ấn tượng tương tự được tìm thấy liên quan đến tác động của RFC đối với bệnh cầu trùng, nguyên nhân là do ký sinh trùng đơn bào Eimeria gây ra. Các nghiên cứu in vitro cho thấy RFC làm giảm sự gắn kết của ký sinh Cryptosporidium parvum (cùng loại động vật nguyên sinh như Eimeria) vào các tế bào biểu mô. Tương tự, các RFC có thể làm giảm khả năng của các thoa trùng Eimeria sporozoites để gắn vào các tế bào biểu mô ruột. Điều này có nghĩa là giảm tổn thương đường ruột và tái sinh nhiều noãn nang hơn để duy trì sự phát triển miễn dịch.
Phủ định tác động của của các độc tố nấm
Tương tự như vậy, các RFC giúp phủ định các tác động tiêu cực của các độc tố nấm (mycotoxin) đôi khi xảy ra trong thức ăn. Mặc dù mycotoxin thường không có ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng kháng sinh, nhưng sự hiện diện của chúng trong các thành phần thức ăn gây ra ức chế miễn dịch mà có thể dẫn đến những thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe ở vật nuôi mà nó cần điều trị bằng kháng sinh. Do đó, các biện pháp để giảm thấp tác động của mycotoxin, cũng ảnh hưởng đến những giảm bớt tiềm năng trong việc sử dụng kháng sinh ở trang trại.
Các khảo sát toàn cầu gần đây cho thấy 75% hoặc hơn các thành phần khẩu phần có thể bị nhiễm trước một hoặc nhiều độc tố nấm mốc. Mycotoxin là mối quan tâm vì sự hiện diện của chúng có thể dẫn đến lượng ăn vào thấp hơn, giảm sử dụng chất dinh dưỡng, giảm sức khỏe đường ruột, ức chế miễn dịch, sinh trưởng kém, giảm năng suất và nhiễm trùng thứ cấp như tiêu chảy. Cũng giống như với mầm bệnh, RFC liên kết với mycotoxin, như aflatoxin, và ngăn chúng được hấp thụ qua ruột và vào tuần hoàn máu. Các chất độc sau đó truyền vô hại đi qua hệ thống tiêu hóa mà không ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất của vật nuôi.
Vai trò của men vi sinh probiotic
Probiotic là chất phụ gia thức ăn khác có thể giúp trong cuộc chiến chống lại mầm bệnh trong chăn nuôi gia súc và gia cầm. Probiotic là một chất phụ gia thức ăn chứa vi khuẩn sống có ảnh hưởng có lợi đến vật chủ bằng cách cải thiện sự cân bằng trong đường ruột. Tóm lại, men vi sinh là vi khuẩn ‘tốt’ sống trong đường tiêu hóa. Chúng hoạt động bằng cách loại trừ cạnh tranh, có nghĩa là khi có đủ quần thể vi khuẩn probiotic hiện diện, chúng sẽ làm giảm khả năng của vi khuẩn gây bệnh thoát khỏi tầm kiểm soát và áp đảo vật chủ. Nói một cách đơn giản, chúng đẩy mầm bệnh ra ngoài. Chúng cũng hoạt động đặc biệt bằng cách ức chế sự phát triển gây bệnh.
Men vi sinh probiotic của vật nuôi thường có nhiều chủng Bacillus, Lactobacillus, Enterococcus và nấm men Saccharomyces. Vẫn còn nhiều điều để tìm hiểu về sự tương tác của chúng với mầm bệnh, nhưng có thể hiểu rằng một số chủng Bacillus nào đó đã được chứng minh là làm giảm sự phát triển của một số chủng vi khuẩn gây bệnh, bao gồm E. coli, Clostridium, Streptococcus và Salmonella. Probiotic giúp ngăn ngừa và kiểm soát mầm bệnh đường tiêu hóa và / hoặc cải thiện năng suất và sản lượng vật nuôi qua các cơ chế khác nhau. Các chủng liên quan chặt chẽ có thể khác nhau trong cách thức hoạt động của chúng.
Các RFC và probiotic cung cấp cho các nhà sản xuất thịt bò và bò sữa, gia cầm và heo phương tiện và cơ hội để tác động một cách thành công và tích cực đến chức năng miễn dịch của vật nuôi để giúp những vật nuôi này đối phó tốt hơn với các thách thức bệnh tật. Nhờ đó, vật nuôi khỏe mạnh hơn và năng suất cao hơn. Kết quả là, điều này giúp giảm thấp hơn về chi phí sản xuất. Cuối cùng, năng suất tăng cao này hỗ trợ cho việc tăng lợi nhuận của trang trại trong khi vẫn bảo tồn hiệu quả của các công cụ kháng sinh có giá trị cho các thế hệ tương lai.
PGS Bùi Xuân Mến Trung tâm RD Vemedim
Tài liệu tham khảo
Martinez M. 2017. Nutrition:The first line of defence.
