Thời gian gần đây người nuôi tôm thẻ chân trắng thường gặp tình trạng tôm bị đốm đen, vỏ tôm bị ăn mòn, đứt phụ bộ…Bệnh thường xảy ra khi tôm nuôi được 25 ngày nhưng xảy ra nhiều khi tôm nuôi trên 45 ngày, bệnh không gây chết hàng loạt, tỷ lệ chết khoảng 10-20% nhưng làm giảm giá thành khi thu hoạch, một kg tôm thành phẩm bị đốm đen, ăn mòn vở kitin thường giảm giá hơn tôm sạch đẹp từ 10.000-15.000 đ/kg.
I. NGUYÊN NHÂN
Bệnh đốm đen trên tôm thẻ chân trắng thường xảy ra ở các ao nuôi có mật độ nuôi cao, độ kiềm, độ mặn thấp… Do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu là do các yếu tố sau:
1. Do vi khuẩn Vibrio spp
Có nhiều vi khuẩn được phân lập từ bệnh này như Vibrio alginolyticus, V.parahaemolyticus, V.ordali, V. vulnificus. Những loài vi khuẩn này có khả năng tiết ra các chất có khả năng ăn mòn lớp vỏ chitin của tôm và gây lở loét, tạo ra các vết lõm làm cho vỏ bị nhăn nheo. Với những tổn thương trên vỏ, nếu để lâu, kéo dài sẽ bị đen hóa, tạo ra những đốm đen hay nâu.
Giống vi khuẩn Vibrio thuộc họ Vibrionaceae, bộ Vibrionales, lớp Gammaproteobacteria, ngành Proteobacteria. Đặc điểm chung các loài vi khuẩn thuộc giống Vibrio: Gram âm, hình que thẳng hoặc hơi uốn cong, kích thước 0,3 - 0,5 x 1,4 - 2,6 μm.
Chúng không hình thành bào tử và chuyển động nhờ một tiên mao hoặc nhiều tiên mao mảnh. Vibrio spp thường gây bệnh ở động vật thủy sản nước mặn và nước ngọt: cá, giáp xác, nhuyễn thể...
Động vật nguyên sinh, nấm: cũng có thể xâm nhập và gây tổn thương vỏ tôm. Nấm có thể gây tác động xấu đến mang hoặc vỏ tôm và có khuynh hướng kích thích phản ứng tạo nên những mảng đen trên vỏ. Đồng thời, động vật nguyên sinh có thể gây hiện tượng đen hóa nghiêm trọng trên mang (gọi là bệnh đen mang) ở tôm.
2. Do môi trường ô nhiễm (ao giàu dinh dưỡng)
Các ao nuôi có tôm bị bệnh đốm đen thường có hàm lượng khí độc NH3 hoặc NO2 vượt ngưỡng, hàm lượng oxy hòa tan thấp, chất lượng nước ao kém.
II. PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ
Để việc điều trị có hiệu quả cần xác định được tác nhân gây bệnh để điều trị. Trường hợp tôm bệnh do nhiễm cùng lúc nhiều tác nhân gây bệnh thì phải áp dụng biện pháp tổng hợp sau:
1. Diệt khuẩn, nấm, động vật nguyên sinh trong ao nuôi
- Sáng (khoảng 8 - 9h): sử dụng Protectol 1lít/1.500 m3 nước
- Chiều mát: thay nước (20 - 30%), sử dụng Vime-Iodine 1lít/2.000 m3 nước.
* Có thể diệt khuẩn thêm 1-2 lần nữa nếu tôm chưa giảm nhiều.
* Tăng cường khoáng cho tôm nhiều hơn mức bình thường từ 1,5-2 lần.
2. Tăng cường chạy quạt, sục khí cho ao nuôi
Sau khi diệt khuẩn ít nhất 36 - 48 giờ, tiến hành cấy vi sinh để ổn định màu nước và xử lý khí độc cho ao nuôi.
- Vi sinh: Rho-Baczym: 2 – 3 lít/1.000 m3 nước.
(Cách sử dụng: 1 lít sản phẩm + 3 kg mật rỉ đường + 30 lít nước sạch, ủ khoảng trên 6 giờ, khuấy đều tạt xuống ao, sử dụng lúc 8 - 10 giờ sáng.)
3. Xử lý khí độc, xác tảo tàn
- Vime-Yucca: 1lít/2.500 m3 nước, sử dụng lúc chiều mát.
- Rho-Baczym: 1 – 2 lít/1.000 m3 nước.
4. Đối với tôm
- Giảm cho ăn 10 – 30% lượng thức ăn thường ngày.
- Bổ sung khoáng chất, men vi sinh có lợi, các hoạt chất tăng cường hệ miễn dịch cho tôm.
III. CHIA SẺ KINH NGHIỆM THỰC TẾ VỀ SẢN PHẨM
Trong nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh mật độ cao, một trong những vấn đề gây khó khăn cho người nuôi là hàm lượng khí độc phát sinh liên tục và thường đạt đến mức gây độc cho tôm nhanh chóng chỉ sau một tháng nuôi.
Khí độc NH3, NO2, H2S,…cao ảnh hưởng đến môi trường sống của tôm và cũng là một trong những nguyên nhân gây ra một số bệnh trên tôm như: mềm vỏ, đen mang,….
Vì vậy, vấn đề xử lý khí độc trong ao nuôi tôm luôn là nỗi trăn trở của bà con trong mỗi vụ nuôi. Hiểu được điều đó nên Cty Vemedim đã nghiên cứu và đưa ra thị trường sản phẩm men vi sinh xử lý nước và đáy ao: Rho-Baczym
Để minh chứng cho hiệu quả của sản phẩm, Cty chúng tôi xin chia sẻ một số trường hợp khách hàng sử dụng Rho-Baczym mang lại hiệu quả trong việc cải thiện chất lượng nước và gây được màu nước đẹp.
Vừa qua ở khu vực Trà Vinh, có một số hộ nuôi sử dụng Rho-Baczym để xử lý nước, khí độc xuyên suốt trong quá trình nuôi như anh Sơn ở xã Ba Động – TX.Duyên Hải, anh Hậu ở xã Đông Hải – Tx.Duyên Hải, anh Nguyên ở xã Long Vĩnh – Tx.Duyên Hải – tỉnh Trà Vinh.
Chúng tôi cho ủ vi sinh Rho-Baczym theo công thức sau:
1 lít sản phẩm + 3 kg mật rỉ đường + 30-60 lít nước sạch, ủ khoảng 4 – 6 giờ.
IV. NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Vi sinh nước Rho-Baczym sử dụng trực tiếp được không hay bắt buộc phải ủ? Và ủ có cần phải sục khí hay không?
Trả lời:
- Sản phẩm Rho-Baczym bà con có thể sự dụng trực tiếp mà không cần phải ủ vi sinh, liều lượng 5 lít/2.000 – 2.500 m3 nước. Việc ủ vi sinh chỉ nhằm mục đích tăng sinh số lượng vi sinh lên nhiều lần, giúp bà con giảm được chi phí nuôi. Việc ủ hay không ủ vi sinh đều không làm thay đổi hiệu quả của sản phẩm Rho-Baczym.
- Thưa bà con, chúng ta có 2 cách ủ vi sinh là ủ yếm khí và ủ hiếu khí tùy vào điều kiện của bà con mà có thể thực hiện theo cách nào tiện cho bà con nhất. Nếu trường hợp bà con không có điều kiện sục khí thì có thể đậy hở nắp thùng trong quá trình ủ.
2. Sử dụng vi sinh Rho-Baczym vào thời gian nào tốt nhất?
Trả lời:
Tùy vào mục đích sử dụng vi sinh mà bà con sử dụng vào những thời điểm khác nhau:
- Muốn gây tảo, tạo màu nước cho ao nuôi thì bà con sử dụng Rho-Baczym vào khoảng 8 – 10 giờ sáng.
- Muốn giảm mật độ tảo ao nuôi thì bà con sử dụng Rho-Baczym vào buổi tối khoảng
9 – 10 giờ.
- Để xử lý chất hữu cơ, chất thải, thức ăn dư thừa, khí độc thì bà con sử dụng
Rho-Baczym vào thời điểm nào trong ngày cũng được.
Kỹ sư Ngô Minh Luân
Tài liệu nội bộ thuộc sở hữu của Vemedim Corporation
