Đối với người nuôi tôm, nguồn nước sạch là nền tảng bắt buộc để đàn tôm phát triển khỏe mạnh. Ngược lại, nếu ao nuôi bị ô nhiễm, tích tụ chất thải, vi khuẩn, tảo và chất nhớt bám vào thân tôm sẽ là điều kiện lý tưởng để nhiều loại bệnh bùng phát, trong đó có bệnh đen mang ở tôm. Để giúp bà con phát hiện và xử lý kịp thời bệnh, giảm tổn thất cho vụ nuôi thì hãy tham khảo các chia sẻ của Vemedim dưới đây.
Bệnh đen mang ở tôm và dấu hiệu nhận biết bệnh
Bệnh đen mang là một trong những bệnh phổ biến trên tôm nuôi, đặc trưng bởi sự đổi màu của mang tôm từ đỏ hoặc nâu sang đen, đi kèm với các dấu hiệu tôm bỏ ăn, bơi lờ đờ,... Bệnh thường xuất hiện khi chất lượng nước nuôi không đảm bảo, môi trường ao nuôi ô nhiễm hoặc tôm bị căng thẳng do dinh dưỡng và các yếu tố sinh học khác.
Để phòng ngừa và xử lý kịp thời, bà con cần quan sát cả tôm và môi trường nước:
Dấu hiệu trên mang và cơ thể tôm
- Mang tôm chuyển từ đỏ → nâu sáng → đen hoàn toàn.
- Tôm nổi đầu, bơi lờ đờ, thiếu oxy.
- Bỏ ăn, chậm lớn, giảm sức đề kháng.
- Trong trường hợp nặng, có thể quan sát hoại tử ở chóp râu, roi, cuống mắt, phụ bộ nếu bị nấm.
>> Xem thêm:
Dấu hiệu khi quan sát môi trường nước ao nuôi tôm
- Nhiều bùn đen, tảo dày, khí độc cao.
- Ao có mật độ tôm cao, sục khí và men vi sinh ít hoặc không xi phông.
- Tôm chuyển màu đen toàn thân, biểu hiện rõ khi bệnh tiến triển nặng.
Nguyên nhân gây bệnh đen mang ở tôm
Bệnh đen mang trên tôm không xuất hiện ngẫu nhiên mà có nhiều nguyên nhân kết hợp, trong đó yếu tố môi trường và chăm sóc đóng vai trò quan trọng nhất. Khi ao nuôi không đảm bảo vệ sinh hoặc tôm bị căng thẳng do dinh dưỡng kém, bệnh đen mang sẽ dễ dàng xuất hiện. Cụ thể:
1. Ao nuôi bị bẩn
Trong các ao nuôi mật độ cao nếu không thay nước định kỳ, sục khí không đủ, đáy ao không được xử lý bằng vi sinh và xi phông thường xuyên, chất thải hữu cơ sẽ tích tụ. Thức ăn thừa, xác tảo, phân tôm tạo ra lớp bùn dày dưới đáy ao, bám vào mang tôm và khiến chúng chuyển màu từ nâu sang đen, dẫn đến bệnh đen mang.
Ngoài ra, các khí độc như NH₃ và NO₂ nếu tích tụ vượt ngưỡng sẽ làm tôm suy yếu, thậm chí chết hàng loạt.
2. Ao có nhiều tảo độc và rong nhớt
Khi ao nuôi phát triển nhiều tảo, rong nhớt hoặc sinh vật bám như vi khuẩn sợi, nấm, động vật đơn bào, các chất bẩn sẽ dễ bám vào mang tôm.
3. Nồng độ kim loại nặng trong nước
Các kim loại như nhôm, sắt trong nước ao khi kết hợp với môi trường axit (pH thấp) sẽ lắng đọng trên mang tôm, gây màu đen và là một trong các nguyên nhân hóa học dẫn đến bệnh đen mang ở tôm.
4. Nhiễm vi khuẩn và nấm
Mang tôm có thể chuyển sang màu đen do sự xuất hiện của sắc tố melanin khi tôm bị nhiễm vi khuẩn, thường là Vibrio hoặc nấm Fusarium.
5. Nhiễm ngoại ký sinh trùng
Nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng một loại amip ký sinh Paramoeba sp. có thể gây bệnh đen mang trên tôm thẻ chân trắng, đặc biệt khi môi trường bị căng thẳng (nhiệt độ, độ mặn cao, mật độ thả dày).
6. Thiếu dinh dưỡng
Tôm nuôi trong môi trường thiếu tảo hoặc thiếu vitamin C cũng sẽ xuất hiện các đốm đen trên cơ thể. Thiếu dinh dưỡng làm giảm sức đề kháng, khiến tôm dễ bị nhiễm bệnh đen mang ở tôm.
Cách điều trị và phòng ngừa bệnh đen mang ở tôm
Trước khi bệnh đen mang gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho tôm và ao nuôi, nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp điều trị kết hợp phòng ngừa là bước quan trọng giúp tôm hồi phục và hạn chế thiệt hại kinh tế.
Điều trị khi tôm bị bệnh đen mang ở tôm
- Diệt khuẩn nước bằng Sodium percarbonate (5 ppm) cho đáy ao và Vemedim BKC 80% trong nước hoặc lập lại 3–4 ngày.
- Trước khi xử lý, bổ sung Vitamin C và khoáng chất bằng Anti Shock để tăng sức đề kháng.
- Sau diệt khuẩn, bổ sung men vi sinh Vemedim Aqua Bacillus để cải thiện nước và đáy ao.
- Thay nước 20–30% mỗi ngày, cho tôm ăn bổ sung Vitamin, Beta-glucan, men vi sinh.
- Loại bỏ tôm bệnh, thay nước và vệ sinh ao. Khả năng điều trị chỉ khoảng 30%.
- Nếu do nguyên sinh động vật, sử dụng thuốc tím, đồng sulfate, Formalin theo hướng dẫn kỹ thuật, tránh lạm dụng.
- Bổ sung kháng sinh hoặc vi sinh tăng sức đề kháng nếu nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn, đồng thời hạn chế thức ăn hữu cơ và xử lý tảo nhớt.
- Tăng pH bằng vôi (20 kg/1000 m³), sử dụng Natri thiosulphate để hấp thụ kim loại.
Phòng ngừa bệnh đen mang ở tôm
- Vệ sinh ao kỹ trước khi thả tôm, lắp hố xi phông định kỳ.
- Lọc và xử lý nước trước khi cấp vào ao.
- Không thả nuôi quá dày, kiểm soát tảo, tăng cường sục khí.
- Tránh dư thừa thức ăn, định kỳ dùng men vi sinh xử lý đáy và nước.
- Có thể sử dụng men vi sinh chuyên dụng cho đáy bùn và Microbe-Lift AQUA C cho nước, giúp tăng sức đề kháng và cải thiện chất lượng tôm.
Như vậy, quản lý sạch nguồn nước ao nuôi và kiểm soát môi trường thật tốt chính là “chiếc lá chắn” đầu tiên chống lại bệnh đen mang ở tôm và nhiều bệnh khác. Khi nước sạch, oxy đầy đủ và đáy ao được xử lý đúng cách, tôm sẽ khỏe mạnh và có khả năng chống chịu tốt hơn với các mầm bệnh. Với giải pháp khoa học và sự đồng hành của Vemedim, bà con có thể yên tâm hơn, hướng tới vụ tôm thành công, bền vững, liên hệ ngay nếu cần tư vấn, hỗ trợ nhé!
